|
|
| History |
|
|
|
MAIKLING KASAYSAYAN NG
GUINAYANGAN
Ang kasaysayang ito ng bayan ng
Guinayangan ay batay sa kasulatang hango sa Expediente
a Consulta En Que Cuenta de los Moros Han Destinado El
Pueblo Guinayangan, 1769 (National Archives, Bureau of
Records, Manila) at gayon din sa mga salaysay ng mga
sali’t-saling lahi ng mga katutubong mamamayan.
Walang nakuhang tiyak na petsa sa pagkakatatag ng
Pueblo de Guinayangan, Gayunman, nasasabi sa
nabanggit na kasulatan at sa kalakip nitong mapa na
ang Guinayangan ay nasa bungad ng Ilog ng Cabibihan.
Ang bayang ito ay nilusob ng mga piratang moro na
lulan ng tatlumpu at dalawang bangka noong 1769.
Lumaban ang mga mamamayan at tumagal ang labanan ng
tatlong araw. Mapipigilan sana ang mga mamamayan kung
hindi dumating ang saklolo buhat sa Gumaca at Atimonan.
Ang mga mamamayan ay inatasan ng Alkalde Mayor na
lumikas muna sa Gumaca, subalit sa utos naman ng
Senior Obispo, Antonio de Luna sa kanila ay humanap na
lamang ng bagong pook na pagtatayuan ng kanilang
pamayanan. Sila ay tumungo sa dakong ilaya ng
Cabibihan at itinayo ang “Nuevo Guinayangan” sa Sitio
Apad ng bisita ng Viñas. Samakatuwid, ang bayan ng
Guinayangan ay natatag sa pagitan ng mga taong 1600 at
1700 AD.
Ang mga
nagsilipat na mga mamamayan ng “Viejo Guinayangan” ay
nanatili pa sa Apad sang-ayon sa mga tala ng
“Expediente a Representacion de Lumas para La Defensa
de los Enemegos Moros” hanggang taong 1782. Ang mga
iyon ay patuloy na binabagabag ng mga pirata kaya
patuloy naman ang paghingi nila ng tulong sa armas
sapagkat sang-ayon sa kanila, ang armas nilang pana
lamang ay hindi sapat upang iharap sa mga kaaway.
Ayon sa mga tala, ang mga mamamayan na nagbabayad ng
buwis sa Pamahalaang Kastila ay may bilang na 761 na
pinamumunuan ng isang “Cabesa Benito Solano”. May
paniwala ang nagsaliksik ng kasaysayang ito na ang mga
nagsilikas na mga mamamayan ay hindi na nagsibalik pa
sa Viejo Guinayangan at kung mayroon man ay iilan na.
Hindi na sila natipon muli dahil sa pagtatago nila sa
mga mandarambong at mga mamamatay-taong mga moro.
Ang mga
unang nanirahan sa naiwang “Viejo Guinayangan” ay
nagbuhat sa Samar. Sila ay dumating dito noong taong
1820. Sila ay mga magkakamag-anak na galing sa mga
angkan ng Tupas, Matta at Molines. Nang panahong yaon,
dumating sila sa pook na ito ay may naninirahan na
ngunit malawak pa ang kagubatan. Napag-alaman nila na
sagana ito sa mga lamang-dagat na hinahanap nila tulad
ng “Tropang”. Ang mga Tupas at Matta ay nagbukas ng
kagubatan sa kaibayong dagat ng Ragay. Ang mga pook
na iyon ay tinawag ngayong Barangay Kinatakutan at
Barangay Laurel. Ang mga Molines naman ay sa Viejo
Guinayangan nagbukas ng kabukiran. Nagsipagsunod sa
kanila ang iba pang mga angkan buhat sa Bisaya tulad
ng Cerilla, Reformado, Araña, Butardo, at iba pa.
Kinilala nilang lider ang mga naunang angkang dumating
dito.
Noong
taong 1862, muling sinalakay ang pook na ito ng mga
Moro. Hindi nagtagumpay ang mga Moro sapagkat matatag
na ang tanggulan ng mga mamamayan. Sakay sa kanilang
bangka, pumasok ang mga mamamayan sa isang ilog na
noon ay wala pang pangalan, upang magpahabol sa mga
Moro. Natakot sumunod ang mga Moro kaya mula noon ang
ilog sa pook na iyo ay tinawag na Kinatakutan.
Malimit ang pagsalakay ng mga Moro hanggang sa minsan
ay naitaboy ang mga naninirahan dito sa ilaya ng
Cabibihan. Nagtatag din sila ng isang sitio doon.
Naging matahimik ang pamayanan at dumami ang mga
naninirahan doon.
Sa
pamumuno ng Capitan Simeon Molines, noong taong 1832,
nagkaroon ng isang delegasyon ang mga mamamayang iyon
sa Alkalde Mayor ng Tayabas upang hingin ang opisyal
na pahayag ng huli tungkol sa hangganan ng
Guinayangan. Sang-ayon sa pahayag, sa Hilaga ang Ilog
sumulong ang naghihiwalay sa bayang ito at sa bayan ng
Calauag. Ang ilog ng Guinayangan ang hangganan sa
Silangan at ang bundok ng Cadig sa Kanluran.
Nagkaroon din ng sariling parokya ang bayang ito na
tinawag na “Paroquia de San Luis Gonzaga” sapagkat ang
napiling patron ay si San Luis Gonzaga.
Ipinagdiriwang ang kapistahan sa bayang ito tuwing
ika-21 ng Hunyo. Si Padre Bonifacio Estevez ang unag
Kura Paroko sa parokyang ito.
Ang
ngalang Guinayangan ay galing sa salitang ‘GAYANG”.
Ito ang tawag ng mga katutubong Aeta sa isang uri ng
lason na galing sa isang uri ng halaman. Ipinapahid
ng mga Aeta ang Gayang sa dulo ng pana o sibat na
kanilang ginagamit sa pakikidigma. Isang araw
habang ang mga “settlers” ay naglalagay ng Gayang sa
kanilang pana ay dumating ang mga misyonerong
Kastila upang maghasik ng Kristiyanismo. Itinanong
ng mga misyonero sa mga tao, sa wikang Kastila kung
ano ang pangalan ng pook. Hindi iyon maunawaan ng
mga tao. Akala nila ay itinatanong ng mga misyonero
kung ano ang kanilang hawak at saka sumagot ang isa
sa kanila ng “GINAYANGAN”, na ang ibig sabihin ay
pana na nilagyan ng Gayang. Paulit-ulit na sinambit
ng prayle ang Guinayangan, ang dinalang pangalan ng
itinatag na pueblo simula taong 1700. Palibhasa’t
mga Kastila ang nagbaybay, kaya ang GUINAYANGAN ay baybay Kastila.
Hango mula sa “Kasaysayan ng Guinayangan” na
sinaliksik at isinulat ni Gng. Alodia Fernandez-Molines.
|
|
|
|
|
Municipal Mayors of Guinayangan
|
| |
|
|
|
|
|
1 |
Hon.
Victoriano Lagdameo |
( d ) |
1904
|
|
|
2 |
Hon.
Placido Isaac |
( d ) |
1904 -
1905 |
|
|
3 |
Hon.
Jesus V. Lagdameo |
( d ) |
1906 -
1907 |
|
|
4 |
Hon. Jose
Tolentino |
( d ) |
1908 -
1909 |
|
|
5 |
Hon.
Feliciano Roldan |
( d ) |
1910 -
1911 |
|
|
6 |
Hon.
Silvestre Reformado |
( d ) |
1910 -
1915 |
|
|
7 |
Hon. Jose
San Juan |
( d ) |
1916 -
1919 |
|
|
8 |
Hon.
Rodrigo Garcia Matta |
( d ) |
1920 -
1922 |
|
|
(7) |
Hon. Jose
San Juan |
( d ) |
1923 -
1924 |
|
|
9 |
Hon.
Faustino Araña |
( d ) |
1925 -
1931 |
|
|
10 |
Hon.
Antonio Marquez |
( d ) |
1931 -
1937 |
|
|
11 |
Hon.
Vicente Tolentino |
( d ) |
1938 -
1940 |
|
|
12 |
Hon.
Hipolito Veloso |
( d ) |
1942 -
1943 |
|
|
13 |
Hon.
Victoriano Alejar |
( d ) |
1943 -
1944 |
|
|
14 |
Hon.
Timoteo Ramos |
( d ) |
1945 -
1946 |
|
|
15 |
Hon.
Vicente Salumbides |
( d ) |
1946 -
1947 |
|
|
16 |
Hon.
Guillermo Garcia Sr. |
( d ) |
1947 -
1948 |
|
|
17 |
Hon.
Natividad B. Matta |
( d ) |
1948 -
1952 |
|
|
18 |
Hon.
Mariano A. Roldan Sr. |
( d ) |
1952 -
1986 |
|
|
19 |
Hon.
Nestor M. Salumbides, Sr. |
( d ) |
1986 -
1987 |
|
|
(18) |
Hon.
Mariano A. Roldan Sr. |
( d ) |
Feb. 1988
- Apr. 1988 |
|
|
20 |
Hon.
Ignacio C. Macalintal |
( d ) |
April 1988 -
June 30, 1992 |
|
|
(19) |
Hon.
Nestor M. Salumbides, Sr. |
( d ) |
June 30, 1992 -
June 30, 1998 |
|
|
21 |
Hon. Manuel M. Butardo |
|
June 30, 1998 - June
30, 2007 |
|
|
22 |
Hon. Edgardo
E. Sales |
( d ) |
June 30, 2007 -
June 30, 2010 |
|
|
23 |
Hon. Angel
T. Ardiente, Jr., M.D. |
|
June 30, 2010
to June 30, 2013 |
|
|
24 |
Hon.
Cesar J. Isaac III |
|
June 30,
2013 to June 30, 2022 |
|
|
25 |
Hon.
Maria Mariden M. Isaac |
|
June 30, 2022
to date |
|
| |
|
|
|
|
|
|
Parish Priests of Saint Aloysius
Gonzaga Parish |
|
|
1 |
Rev. Fr. Bonifacio
Estebez |
( d ) |
1845 |
|
|
2 |
Rev. Fr. Gregorio San
Juan |
( d ) |
1857 |
|
|
3 |
Rev. Fr. Getulio
Villamano |
( d ) |
1859 |
|
|
4 |
Rev. Fr. Quiterio
Villareal |
( d ) |
1863 |
|
|
5 |
Rev. Fr. Avelino Vinsons |
( d ) |
1869 |
|
|
6 |
Rev. Fr. Pedro Villaflor |
( d ) |
1870 |
|
|
7 |
Rev. Fr. Marcos
Tolentino |
( d ) |
1873 |
|
|
8 |
Rev. Fr. Gregorio Martin |
( d ) |
1877 |
|
|
9 |
Rev. Fr. Gregorio
Clemente |
( d ) |
1879 |
|
|
10 |
Rev. Fr. Jose Gaspar |
( d ) |
1879 |
|
|
11 |
Rev. Fr. Eulalio Gaspar |
( d ) |
1879 |
|
|
12 |
Rev. Fr. Mariano Infante |
( d ) |
1881 |
|
|
13 |
Rev. Fr. Hipolito Elloso |
( d ) |
1885 |
|
|
14 |
Rev. Fr. Gregorio Franco |
( d ) |
1889 |
|
|
15 |
Rev. Fr. Arecio Cidad |
( d ) |
1897 |
|
|
16 |
Rev. Fr. Lupo Aquino |
( d ) |
1898 |
|
|
17 |
Rev. Fr. Rufino Cadiz |
( d ) |
1899 |
|
|
18 |
Rev. Fr. Maximino
Decembrana |
( d ) |
1900 |
|
|
19 |
Rev. Fr. Marcelo Villon |
( d ) |
1900 |
|
|
(16) |
Rev. Fr. Lupo Aquino |
( d ) |
1904 |
|
|
20 |
Rev. Fr. Jesus Sierra |
( d ) |
1907 - 1918 |
|
|
21 |
Rev. Fr. Pedro Monleon |
( d ) |
1918 |
|
|
22 |
Rev. Fr. Eugenio Surreda |
( d ) |
1918 - June 1922
|
|
|
23 |
Rev. Fr. Valentin Azucena |
( d ) |
June 1922 – Nov. 1927 |
|
|
24 |
Rev. Fr. Sergio Livera |
( d ) |
Dec. 1927 – Mar. 1931 |
|
|
25 |
Rev. Fr. Lorenzo Menorca |
( d ) |
Mar. 1931 – May 1936 |
|
|
26 |
Rev. Fr. Francisco
Radovan |
( d ) |
May 1936 – May 1937
|
|
|
27 |
Rev. Fr. Gregorio Salvatus |
( d ) |
May 1937 – May 1941 |
|
|
28 |
Rev. Fr. Ismael Cuiching |
( d ) |
June 1941 – May 1944 |
|
|
29 |
Rev. Fr. Alfredo Obana |
( d ) |
May 1944 – July 1944
|
|
|
30 |
Rev. Fr. Eufrosino
Lusterio |
( d ) |
July 1944 – Jan. 1951 |
|
|
31 |
Rev. Fr. Brigido Nantes |
( d ) |
Jan. 1951 – Feb. 1951
|
|
|
32 |
Rev. Fr. Clodualdo
Batocabe |
( d ) |
Feb. 1951 – June 1952
|
|
|
33 |
Rev. Fr. Frisco Menorca |
( d ) |
June 1952 – July 1953 |
|
|
34 |
Rev. Fr. Delfin Babilonia |
( d ) |
July 1953 – Aug. 1959
|
|
|
35 |
Rev. Fr. Cristino Racelis |
( d ) |
Aug. 1959 – Nov. 1959 |
|
|
36 |
Rev. Fr. Vicente Urlanda |
|
Nov. 1959 – June 1965 |
|
|
37 |
Rev. Fr. Rodolfo
Imperial |
|
June 1965 – Aug. 1970 |
|
|
38 |
Rev. Fr. Daniel Palillo |
|
Aug. 1970 – Dec. 1973 |
|
|
(37) |
Rev. Fr. Rodolfo
Imperial |
|
June 1974 – Nov. 1979
|
|
|
39 |
Rev. Fr. Paterno Granada |
( d ) |
June 1979 – Nov. 1983 |
|
|
40 |
Rev. Fr. Justino Manaog |
( d ) |
Nov. 1983 – Feb. 1984 |
|
|
41 |
Rev. Fr. Ramon C. Tiama |
( d ) |
Feb. 1984 – June 1988 |
|
|
42 |
Rev. Fr. Rodolfo Garcia |
( d ) |
June 1988 – Oct. 1988 - Parish Administrator |
|
|
(41) |
Rev. Fr. Ramon C. Tiama |
( d ) |
Oct. 1988 – Nov. 1989 |
|
|
43 |
Rev. Fr. Diego O. Daño |
( d ) |
Nov. 1989 – Aug. 1991 |
|
|
44 |
Rev. Fr. Enrique Luna,
Jr. |
|
Aug. 1991 – Nov. 1991 - Parish Administrator |
|
|
(43) |
Rev. Fr. Diego O. Daño |
( d ) |
Nov. 1991 – July 1993 |
|
|
45 |
Rev. Fr. Lowell Malabanan |
( d ) |
Aug. 1993 – Sept. 1993 - Parish Administrator |
|
|
(43) |
Rev. Fr. Diego O. Daño |
( d ) |
Sept. 1993 – Jan. 1996 |
|
|
46 |
Rev. Fr. Edgardo A. Saniel |
( d ) |
Jan. 1996 – Feb. 1996 |
|
|
47 |
Msgr. Reynaldo Formarejo |
( d ) |
Feb. 1996 – Mar. 1996 - Parish Administrator |
|
|
(46) |
Rev. Fr. Edgardo A. Saniel |
( d ) |
Mar. 1996 – July 1998 |
|
|
48 |
Msgr. Nilo Reynoso |
( d ) |
Aug. 1998 – Sept. 1998 - Parish Administrator |
|
|
(46) |
Rev. Fr. Edgardo A. Saniel |
( d ) |
Oct. 1998 – Aug. 2000 |
|
|
49 |
Rev. Fr. Noel Voltaire
E. Olaya |
|
Aug. 1999 – Feb. 2002 -
Parochial Vicar |
|
|
50 |
Rev. Fr. Lucito V. Soriano |
|
Aug. 2000 – Mar. 2002 |
|
|
51 |
Rev. Fr. Aldwin R. Dalisay |
|
Feb. 2002 – July 2002 -
Parochial Vicar |
|
|
52 |
Rev. Fr. Celso L.
Barretto |
|
Feb. 2002 - June 2005 |
|
|
53 |
Rev. Fr. Rey D. Merca |
|
June 2005 - July 2006 -
Parochial Vicar |
|
|
54 |
Rev. Fr. Jose Pancracio
C. Seco |
|
July 2005 - Jan. 9, 2008 |
|
|
55 |
Rev. Fr. Rommel G. Rosales |
|
Dec. 2006 - Jan. 9, 2008 -
Parochial Vicar |
|
|
56 |
Rev. Fr. Ibarra M. Zoleta |
|
Jan. 10, 2008 - June 8, 2016 |
|
|
(55) |
Rev. Fr. Rommel G. Rosales |
|
May
2009 - May 15, 2010 - Attached
Priest |
|
|
57 |
Rev. Fr. Enrico B. Barretto |
|
August
2010 - July 3, 2011 - Parochial Vicar
|
|
|
58 |
Rev. Fr. Hanibal N. Pabello |
(d) |
July
9, 2011 to June 2, 2016 - Parochial Vicar
|
|
|
59 |
Rev. Fr. Ronilo J. Pera |
|
June 9, 2016 to August 2, 2022 |
|
|
60 |
Rev. Fr. Ronald M. Mitas |
|
July
9, 2016 to July 16, 2018 - Parochial Vicar
|
|
|
61 |
Rev. Fr. Alvin P. Sarmiento |
|
July 16, 2018 to July 31, 2020- Parochial Vicar
|
|
|
62 |
Rev. Fr. Louiesanto I. Orgado |
|
Aug. 1, 2020 to Aug. 3, 2022 - Parochial Vicar
|
|
|
63 |
Rev. Fr. Antonio A. Aguilar |
|
August 2, 2022 to date |
|
|
64 |
Rev. Fr. John Emil B. Dapito |
|
August 3, 2022 to date - Parochial Vicar
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
 |
